Atıştırmalık pazarı, global çapta hızlı büyüyen alanlardan. Pandeminin bu hızda önemli payı olduğu belirtiliyor. 2023’te pazarın global büyüklüğü 236.9 milyar dolardı. Bu yıl yüzde 6.5 büyüme ile 252.3 milyar dolarlık atıştırmalık ekonomisi oluşması bekleniyor. Pazarın 2028’de ise 320 milyar dolara yaklaşacağı yönünde tahminler var.
Türkiye’nin bu pazardaki ihracat payı ne kadar? Soruyu İstanbul Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamülleri İhracatçı Birlikleri (İHBİR) Başkanı Kazım Taycı yanıtladı: “Türkiye’nin gümrükten gümrüğe atıştırmalık ve şekerleme ihracatındaki payı yüzde 1’lerde.” Türkiye bu payını artırmayı hedefliyor. Amerika’nın Indianapolis kentinde düzenlenen Sweets&Snacks EXPO 2024 fuarına 30 firmayla katılmasının arkasındaki niyet de bunu gösteriyor. İHBİR’in yönetim kurulundaki iş insanlarının kabul ettiği bir gerçek var: “Bu büyümeyi üretim kadar markalaşma yatırımları da sağlayacak.”
SATIN ALMA HEVESİ ARTTI
Kazım Taycı, Türkiye markası için büyük bir emek verildiğinin altını çizdi. Bu çabanın altında yerli markalara yatırım yapmak kadar yurtdışındaki markaları satın almanın da yattığını söyledi. Adres olarak da Avrupa’yı gösterdi. Taycı, “Avrupa’da global çapta şirketler var. Önemli markalar bunlar. Satışa sıcak bakıyorlar. Türk şirketleri bu fırsatı değerlendirmek üzere harekete geçti. Şu anda tamamlanmak üzere olan dört satın alma işlemi masada. Bu yılın sonuna kadar bitecek işler var. Toplamda 200 milyon dolarlık satın alma planlanıyor. Şu anda irili ufaklı Türk şirketleri İtalya, Almanya, İspanya ve İngiltere merkezli markalarla satın almak ya da ortaklık yapmak üzere masada. İçlerinde global çapta büyük markalar da var, orta ölçekliler de. Benim şirketim de aynı şekilde bir satın alma için görüşmeler yürütüyor” dedi.
Avrupa’da özellikle sağlıklı atıştırmalık pazarı büyüyor. Toplam pazar büyüklüğünün 2024’te 1.75 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Türk şirketlerinin Avrupa’ya ilgisinin arkasındaki asıl hedef Türkiye algısını artırmak. Buna daha önce yapılan başarılı satın alımları örnek gösterdi Taycı: “Godiva’nın satın alınması Türk çikolatası algısına büyük katkı sağladı. Geçtiğimiz yıllarda Kervan Gıda’nın da İngiltere ve Polonya’da önemli satın almaları oldu.”
BİZİM ŞİRKETLERE DE TALİP VAR
Kazım Taycı, şirketlerde hissedar değişimlerinin dünya genelinde arttığı bir dönemden geçildiğinin altını çizdi. “Buna elbette Türk şirketleri de dahil” diyen Taycı’ya göre, yerel seçimlerden sonra yabancı firmaların Türk şirketlerini satın alma iştahı da arttı. Taycı, “Avrupa ve Ortadoğulu fonlar Türk şekerleme, çikolata ve pastacılık ürünleri şirketlerini bize sormaya başladı. Kimi tamamen satın almak, kimi de ortak olmak üzere piyasada araştırma yapıyor” dedi.
Peki Türk şirketlerin taliplilerine bakışı nasıl? Taycı’nın yanıtı şöyle oldu: “Finansman açısından kaynak bulmak, herkesin istediği bir şey. Bu fonlar Türk şirketlerinin büyüme hedefleri için yaşadıkları kaynak açığını kapatabilir. Bu fonlar Türk şirketlerinin büyümesi için birer sıçrama tahtası olabilir.”
Taycı, önümüzdeki dönemde sektörde yeni halka arzların yapılacağının sinyallerini verdi.
HELVA VE LOKUM SAĞLAM İLERLİYOR
-Türkiye’nin atıştırmalık ihracatında yerel yıldızları helva ve lokum yavaş ama sağlam adımlarla ilerliyor. Kazım Taycı’nın verdiği bilgilere göre 2023’te 46.5 milyar dolarlık helva ihracatı gerçekleşti. Bunun 3 milyon dolarlık kısmı Amerika’ya yapıldı. Lokumda ise geçen yıl 33 milyon dolarlık yurtdışı satışı yapıldı. Bunun 4.8 milyon dolarlık bölümünü Amerika aldı. Taycı, Helva ve lokumun giderek daha çok tanındığını belirtirken, “Ancak şu anda daha çok etnik marketlerde satış yapılıyor. Lokumda meyveli ürünler daha çok tercih ediliyor” diye konuştu.
